Hij bestond nog niet en dat moest er toch echt een keer van komen… een eigen ‘ dag van’ voor het meest typisch Nederlandse borrelhapje dat er bestaat; de bitterbal! En dus heb ik, als Insta- bitterballenkoningin, besloten om 27 maart voortaan uit te roepen tot Nationale Bitterballendag. Dat had ik enkele maanden geleden al bedacht, nog ver voor het corona-virus ons land platlegde en de horecazaken moesten sluiten. Het perfecte excuus om een portie bitterballen te bestellen in de kroeg of op het terras gaat dus tijdens de eerste Nationale Bitterballendag in 2020 niet op. Maar niets let je om er een paar in je frituurpan te gooien voor bij de thuisborrel of – nog beter – zelf eens aan de slag te gaan met het ambacht van bitterballen maken 🙂 Want als er iets troostvoer is, of op zijn minst troost-borrelvoer, dan is het wel onze bitterbal.
Waarom een Nationale Bitterballendag?
Ik verbaasde me er eerlijk gezegd over dat er nog geen bitterballendag was. Tussen de meest bizarre ‘ dagen van’ die je je maar kunt bedenken. In ieder geval niet één waar actief aandacht aan wordt besteed. Stiekem kon de bitterbal natuurlijk wel een beetje meeliften op de media-aandacht voor de Dag van de Kroket op 9 oktober. Het blijft tenslotte toch ‘het kleine zusje van’. De bitterbal is echter zo populair en zo ontzettend typisch voor de Nederlandse borrelcultuur dat hij zijn eigen dag verdient.
Is meer vulling altijd beter?
Wie mij al wat langer op social media volgt weet dat ik een liefhebber ben van goedgevulde bitterballen. Maar de ‘hoe meer, hoe beter’ regel gaat niet perse op als het gaat over de hoeveelheid vulling van bitterballen. Zeker niet omdat bij een traditionele rundvlees- of kalfsbitterbal het vlees zijn smaak heeft afgegeven aan de bouillon. Het gaat ook om de kwaliteit en de smaak van de ingrediënten. En waarom zouden we op Nationale Bitterballendag alleen maar de klassieke rundvlees bitterbal bestellen? Steeds meer horecagelegenheden en foodtrucks serveren (als ze niet zijn gesloten ivm corona-maatregelen) bitterballen in de meest uiteenlopende smaken. Ook die zijn niet perse goedgevuld of knallend qua smaak maar ze voegen in ieder geval diversiteit aan het bitterballenlandschap toe.
Wie écht goedgevulde bitterballen wil proeven met een vulling – in verhouding tot ragout en korst – van rond de 40% zal ze zelf moeten maken. Voor commerciële doeleinden is zo’n goedgevulde bitterbal niet geschikt. Er zit een grens aan wat de gemiddelde consument bereid is om voor een bitterbal te betalen.
Bitterballen uit de airfryer op Nationale Bitterballendag?
Tja wat zal ik eens zeggen over bitterballen uit de airfryer? Er zijn tegenwoordig echt prima – speciaal voor dat doel gemaakte – bitterballen voor in de airfryer te koop. Zelfs ovenbitterballen bestaan al. Daar is op zich niets mis mee. De vriezers in de supermarkten liggen er vol mee. Nou ja, in ieder geval lagen ze daar vol mee voor het hamsteren begon. .. Voor consumenten die geen frituurpan in huis hebben en het teveel gedoe vinden om in een pannetje met olie op het fornuis te frituren is dit een prima oplossing om te genieten van bitterballen.
Maar, en nu komt het, koop alsjeblieft geen airfryerbitterballen met het idee dat die ‘gezonder’ zijn. De reden dat ze een bruin korstje hebben en knapperig worden in de airfryer is omdat ze zijn voorgefrituurd.
Nederland Bitterballenland
Tijdens het schrijven van Het Bourgondische Bitterballenboek besefte ik me hoe ontzettend Nederlands de bitterbal is. En hoe diep die in onze cultuur gebakken zit. De bitterbal leeft in Nederland. Niet alleen bij Nederlanders die bij elke borrel of receptie verlangend uitkijken naar de schaal met bitterballen. Het valt me ook op hoe enthousiast buitenlandse toeristen zijn over ‘onze’ bitterbal. Daar ga ik me de komende tijd nog wat meer in verdiepen. De reden daarvoor lees je hieronder.
De bitterbal als Nederlands immaterieel erfgoed?
De bitterbal als Nederlands immaterieel erfgoed? Zover is het nog niet. ‘Kroketten maken met de hand’ staat al wel op dit lijstje. Maar de bitterbal als onderdeel van onze Nederlandse borrelcultuur nog niet.
Een aanmelding daarvoor is inmiddels door ondergetekende ingediend bij het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland en momenteel in behandeling om gepubliceerd te worden. Misschien is er binnenkort dus nog een extra reden om de bitterbal in het zonnetje te zetten. En laten we ons, nu Nationale Bitterballendag niet gevierd kan worden met de horeca, zodra de coronasituatie het toelaat alsnog naar de horeca haasten om een extra portie bitterballen te bestellen en de hen een hart onder de riem te steken. Sinds april 2020 staat ‘Bitterballen bij de borrel’ op onze lijst met immaterieel erfgoed!
Er rest mij niet anders dan af te sluiten met een van mijn favoriete quotes uit Het Bourgondische Bitterballenboek:
Liever te dik in de kist, dan de schaal met bitterballen gemist!
Geef als eerste een reactie