Recept voor Brabantse worstenbroodjes

Les 1: Worstenbroodjes zijn géén, ik herhaal, géén saucijzenbroodjes.
Les 2: Hét recept voor Brabantse worstenbroodjes bestaat niet.

Zo. Een illusie armer? Of lees je lekker verder om er achter te komen hoe jij thuis de allerlekkerste Brabantse worstenbroodjes kunt maken? Dit is in ieder geval hoe ik het thuis doe. Na jaren van experimenteren in mijn zoektocht naar het ultieme worstenbroodjesrecept.

En dat ultieme worstenbroodjesrecept bestaat dus niet. Zoveel bakkers, zoveel worstenbroodjes. Het duurde even – of eigenlijk iets langer dan even – voor ik dat besefte. Mijn perfectionisme zat me daarbij lange tijd in de weg. En ondertussen bleven er maar bezoekers van Worstenbrood & Wijn zoeken naar mijn worstenbroodjes recept.

Er bestaat dus niet maar één recept of hét recept om zelf – als thuisbakker – Brabantse worstenbroodjes te maken. Net zoals er niet één perfect recept bestaat voor erwtensoep (al blijft die van mijn oma het allerlekkerst). Iedereen gebruikt weer net iets andere ingrediënten en technieken. En het een is niet per se beter dan het ander. Sterker nog, vaak is het gewoon een kwestie van smaak. En hoe cliché ook: smaken verschillen.

Terwijl ik mijn recept voor worstenbroodjes maar bleef aanpassen, vonden al mijn proevers (lees: Brabantse familie en vrienden) ze al lang meer dan prima. De hoogste tijd dus om het gewoon te gaan delen. En er dan de komende jaren lekker verder mee te blijven variëren en experimenteren.

De Brabander en zijn worstenbroodje

Worstenbroodjes zijn echt ‘een ding’ in Brabant. Het Brabantse worstenbroodje staat op de lijst met immaterieel erfgoed, er is sinds 2019 Stichting Het Lekkerste Brabantse Worstenbroodje en al sinds 1995 is er jaarlijks een wedstrijd waarbij professionele bakkers en thuisbakkers de strijd aangaan voor de titel ‘Het lekkerste Brabantse worstenbroodje’. In 2022 was ik jurylid! Er zijn zelfs verschillende liedjes opgedragen aan ‘ons’ worstenbroodje: ‘Wat zijn ze lekker’ van Roy Donders en ‘Worstenbroodje’ van Sam Dutchie. Dan tel je als lokale lekkernij toch pas echt mee 😉

Worstenbroodjes eet je het liefst lauwwarm bij de koffie op zaterdagochtend. Dat is in ieder geval mijn ultieme worstenbroodjesmoment. Maar ook als traktatie op het werk worden in Brabant – en door Brabanders die buiten de provincie werken – worstenbroodjes getrakteerd. Verder zijn carnaval en kerstavond – na de nachtmis – dagen waarop traditioneel veel worstenbroodjes worden gegeten.

Ook als lunchgerecht bij een kopje soep of onderdeel van een koffietafel heeft het worstenbroodje in Brabant zijn rol. Net als na een crematie of begrafenis. Geen flauwe plakken cake maar een worstenbroodje is wat troost biedt aan Brabanders.

Wat is belangrijk bij een Brabants worstenbroodje?

Je vraagt je wellicht af hoe er toch zoveel te doen kan zijn rondom een broodje met worst er in. Ik denk dat je dat een beetje kunt vergelijken met de discussie rondom hummus in Israël. Juist door de in wezen zo simpele ingrediënten van een gerecht zijn het de details die er toe doen.

Dingen waar op gelet wordt bij de wedstrijd om het lekkerste worstenbroodje, maar zeker ook de door de gemiddelde Brabander zijn om te beginnen het deeg.

Dat is dus nóóit, ik herhaal het nog maar een keer, nóóit bladerdeeg. Maar brooddeeg. Het deeg moet zacht zijn, het is tenslotte brooddeeg. Het deeg moet ook gelijkmatig rond het worstje gerold zijn en er mag niet te veel lucht aan het uiteinde zitten. Hoeveel keer het deeg van worstenbroodjes moet rijzen – dat verschilt tussen de 3 en 1 keer – is ook een punt van discussie. Net als de manier van rollen.

In 2022 was ik jurylid bij Het Lekkerste Brabantse Worstenbroodje. Meer daarover lees je hier.

Het gehakt in een worstenbroodje

Hoe het gehakt gekruid is, is een ander belangrijk discussiepunt. En of het worstje niet te droog is. Traditionele bakkers gebruiken daarom altijd varkensgehakt in plaats van rundergehakt. Het worstje moet goed verdeeld zijn over het broodje en niet te veel gekrompen. Je wilt niet hoeven zoeken naar een stukje worst in je worstenbroodje. Een manier om dit te voorkomen is het gebruik van soezendeeg door het gehakt.

De kruiden in het gehakt vind ik zelf het allerlastigste onderdeel. Zelf hou ik namelijk wel van een klein kruidig elementje, met name een hint van kerriepoeder vind ik erg lekker. Tot ik een aantal jaar geleden op de site van De Bakkende Brabander las dat Brabanders relatief flauw gekruiden worstenbroodjes gewend zijn. Dat was echt een eye-opener. Het feit dat ik mijn worstenbroodjes liever iets kruidiger heb wil natuurlijk niet zeggen dat de rest van Brabant dat ook vindt.

Het geheime ingrediënt van Brabantse worstenbroodjes?

Je kunt echt oneindig variëren qua smaak van het gehakt. De belangrijkste smaakmakers zijn zout, peper en nootmuskaat. In mijn recept voor worstenbroodjes heb ik uiteindelijk gekozen voor de toevoeging van speklapjeskruiden! Ik kreeg die tip weer via een van mijn Instagram volgers die dat weer van iemand had die in een bakkerij in Brabant had gewerkt. Het grote nadeel van die speklapjeskruiden is natuurlijk dat ze per producent weer net iets anders zijn. Ze bestaan in ieder geval voornamelijk uit zout, dus dat heb ik weer iets verminderd.

En wellicht overbodig om te vermelden dat er in een worstenbroodje dus een worstje moet zitten gemaakt van gehakt. Niet iets wat op ‘vegetarisch gehakt’ moet lijken. Voor een halal worstenbroodje kun je het varkensgehakt het beste vervangen door kalfs- of kippengehakt.

Dingen die ik nog ga testen met mijn worstenbroodjes recept

Zoals ik al eerder schreef; mijn zoektocht naar HET ultieme worstenbroodje, of toch in ieder geval MIJN perfecte worstenbroodje, zal waarschijnlijk nooit stoppen. Nieuwsgierig naar waar ik nog mee ga experimenteren? Lees nog even verder!

Sowieso blijft de kruiding van het gehakt een eeuwige zoektocht. Een beetje meer van dit, een beetje minder van dat.

In het huidige recept voor worstenbroodjes gebruik ik soezenbeslag. Dit is vooral bedoeld om de krimp van het worstpilletje tegen te gaan. Maar dat ga ik ook weer eens weglaten en er meer eieren aan toevoegen.

En alhoewel ik al jaren uitga van de regel 1:1 qua verhouding deeg: gehakt, kan ik het toch ook niet laten om de worstpilletjes een keer wat groter te maken.

Je leest het; ik hou mezelf nog wel even bezig met het maken van worstenbroodjes. Ondertussen zit ik ook niet stil qua marktonderzoek. Dat betekent lekker Brabant door rijden, fietsen of wandelen en bij de plaatselijke bakker worstenbroodjes halen.

Het recept voor Brabantse worstenbroodjes

Ja, ja er gaat een heel kletsverhaal over worstenbroodjes aan vooraf. Ik kan letterlijk uren over worstenbroodjes praten. Net als over bitterballen trouwens. Maar ik ga mijn worstenbroodjesrecept uiteraard ook met je delen. Ik heb mijn recept zo gedetailleerd mogelijk uitgewerkt. Er zijn veel meer recepten voor worstenbroodjes online te vinden. Zo vind ik de worstenbroodjes van La Place zelf erg lekker, dat recept vind je hier. Ook recepten van bekende bakkers als Houben, Robèrt, Evert en Rutger (beide uit Heel Holland bakt) staan online.

Maar bakkers delen zelden hun hele recept. Dat is toch vaak ‘het geheim van de bakker’. En terecht. Dat houdt het spannend en mijn zoektocht – en die van heel veel andere fanatieke worstenbroodjesbakkers – levend. Wat sowieso een heel belangrijk ingrediënt is wat nergens wordt genoemd, ook niet in mijn recept voor Brabantse worstenbroodjes, is liefde en passie. Maar die proef je zeker terug!

Mijn recept voor Brabantse worstenbroodjes

Ik heb mijn recept uitgebreid beschreven – maar liefst 4 pagina’s – in een PDF-document. Met de thuiskok in gedachten. Die niet altijd de beschikking zal hebben over kleinbroodpoeder of een oven met rijs- en stoomfunctie. En die ook geen deeg of juist gehakt over wil houden. Interesse in mijn recept voor Brabantse worstenbroodjes? Na het jarenlang gratis gedeeld te hebben bied ik het nu aan voor een klein bedrag via deze link.

PS Om alle twijfel die daar eventueel over bestaat weg te nemen; mijn blognaam refereert dus niet aan de perfecte smaakcombinatie met worstenbroodjes 😉 Bij worstenbroodjes drink je liefst thee of koffie. Tenzij je in een Brabantse wijngaard druiven plukt. Dan drink je er wijn bij; witte wijn van Brabantse bodem.

Afdrukken